Τι είναι, Φυσιολογικό ή Προβληματικό για τις διατροφικές συνήθειες;
Το συναισθηματικό φαγητό (emotional eating) αναφέρεται στην τάση να καταναλώνουμε φαγητό για να αντιμετωπίσουμε συναισθηματικές καταστάσεις, όπως άγχος, θλίψη ή χαρά. Όταν αυτό συμβαίνει περιστασιακά και σε φυσιολογικά πλαίσια, δεν είναι απαραίτητα κακό και μπορεί να είναι ένας τρόπος για να βρούμε ανακούφιση σε στιγμές έντονων συναισθημάτων. Ωστόσο, όταν η συναισθηματική κατανάλωση φαγητού γίνεται συχνή ή καταναλώνουμε υπερβολικές ποσότητες για να καταπνίξουμε τα συναισθήματα, τότε μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, όπως ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες και συναισθηματικές διαταραχές, επηρεάζοντας την υγεία μας.
Η ανάγκη αυτή, συνήθως, ικανοποιείται με την κατανάλωση ενός γλυκού, όπως σοκολάτα, ή ενός αλμυρού (συνήθως υδατάνθρακα), ή ακόμα και με εναλλαγή αλμυρού – γλυκού.
Η κατανάλωση τροφών, όπως η σοκολάτα, προκαλεί την απελευθέρωση ουσιών που επηρεάζουν άμεσα την ψυχική σου κατάσταση. Εκτός από την ικανοποίηση της πείνας (αν υπάρχει), μπορεί να δημιουργήσουν και άλλα θετικά συναισθήματα, όπως ευχαρίστηση, ευφορία, ηρεμία και μια αίσθηση ανταμοιβής.
Κατά την κατανάλωση τους εκκρίνονται ουσίες όπως: η Ντοπαμίνη (βασικός της ρόλος είναι η μεταφορά μηνυμάτων ικανοποίησης στον εγκέφαλό σου, γνωστή και ως νευροδιαβιβαστής της ευφορίας), η Σεροτονίνη (επιδρά στη μεταφορά μηνυμάτων που ρυθμίζουν αισθήματα όπως ο θυμός, το άγχος, η επιθετικότητα και η ευτυχία) και Κορτιζόλη (γνωστή και ως ορμόνη του στρες, καθώς βασικός της ρόλος είναι η παραγωγή ενέργειας όταν βρίσκεσαι σε περιόδους στρες).
- Πώς τα Παιδικά Βιώματα Επηρεάζουν τη Σχέση μας με το Φαγητό
Το συναισθηματικό φαγητό είναι ένα φαινόμενο που επηρεάζει πολλούς ανθρώπους στη σύγχρονη κοινωνία, χωρίς πολλές φορές να το συνειδητοποιούμε. Πρόσφατα, οι ψυχολόγοι και οι διατροφολόγοι που συνεργάζονται μαζί μας διοργάνωσαν ένα ενδιαφέρον και διαδραστικό event για να συζητήσουν την επίδραση των παιδικών βιωμάτων στη σχέση μας με το φαγητό. Μέσα από το event, αναδείχθηκε ο τρόπος που τα συναισθήματα, η πίεση από τη δουλειά, η μοναξιά και άλλοι παράγοντες μπορούν να μας οδηγήσουν σε υπερφαγία ή σε άλλες ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες.
Όπως επισημάνθηκε στο event, η σχέση μας με το φαγητό συχνά διαμορφώνεται από τα βιώματα που είχαμε στην παιδική μας ηλικία. Για παράδειγμα, πολλές φορές οι γονείς χρησιμοποιούσαν το φαγητό ως τρόπο επιβράβευσης ή τιμωρίας. Αυτή η στρατηγική, αν και μπορεί να φαίνεται αθώα, δημιουργεί μια συναισθηματική σύνδεση με το φαγητό που συνήθως δεν έχει να κάνει με την πείνα. Αντιθέτως, το φαγητό γίνεται εργαλείο διαχείρισης συναισθημάτων, όπως άγχος ή στεναχώρια.
Όταν κάποιος βιώνει έντονα συναισθηματικά φορτία κατά την παιδική του ηλικία, όπως ανασφάλεια ή αίσθηση απόρριψης, μπορεί να αναπτύξει μη υγιείς σχέσεις με το φαγητό. Αντί να τρώμε όταν πραγματικά νιώθουμε πείνα, αρχίζουμε να τρώμε για να “γεμίσουμε” συναισθηματικά κενά ή να καταπνίξουμε δυσάρεστα συναισθήματα, όπως άγχος, θλίψη ή μοναξιά.
- Η Πίεση και οι Συνήθειες Διατροφής στην Ενηλικίωση
Η δουλειά, η κοινωνική πίεση και τα προσωπικά ζητήματα, όπως η μοναξιά, συντελούν επίσης σε έναν κύκλο διαταραχών στη διατροφή. Όταν βρισκόμαστε υπό πίεση, το άγχος μας μπορεί να εντείνει την ανάγκη για κατανάλωση φαγητού ως μέσο “ανακούφισης”. Η αύξηση των ορμονών του άγχους, όπως η κορτιζόλη, μπορεί να επηρεάσει τη συναισθηματική μας κατάσταση και να μας οδηγήσει σε υπερφαγία ή ακόμη και σε προτίμηση σε ανθυγιεινές τροφές.
Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι βιώνουν έντονη μοναξιά και αίσθημα απομόνωσης, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε “συντροφιά” με το φαγητό, συχνά ως αντίδοτο στην έλλειψη κοινωνικής επαφής. Η παρηγορητική δύναμη του φαγητού σε αυτές τις καταστάσεις μπορεί να είναι προσωρινή, αλλά συχνά κρύβει πιο βαθιά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
- Η Δράση και τα Εργαλεία Αναγνώρισης του Συναισθηματικού Φαγητού
Στο πλαίσιο του event, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να αναγνωρίσουν τα συναισθηματικά τους κίνητρα πίσω από τις διατροφικές τους συνήθειες. Αυτά τα εργαλεία προσφέρουν σημαντική βοήθεια για την κατανόηση των αιτίων του συναισθηματικού φαγητού και για τη δημιουργία υγιέστερων σχέσεων με το φαγητό.
Αν νιώθετε ότι και εσείς αντιμετωπίζετε προκλήσεις με το συναισθηματικό φαγητό, η αναγνώριση του προβλήματος είναι το πρώτο βήμα προς την επίλυση. Μπορείτε να απευθυνθείτε σε ειδικούς ψυχολόγους και διατροφολόγους για να αποκτήσετε τις απαραίτητες γνώσεις και εργαλεία για να ελέγξετε τις συναισθηματικές σας αντιδράσεις και να υιοθετήσετε υγιεινές διατροφικές συνήθειες.
Η συναισθηματική σύνδεση με το φαγητό είναι ένα σύνθετο φαινόμενο, το οποίο επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως τα παιδικά βιώματα, το άγχος και η μοναξιά. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις αιτίες πίσω από τις διατροφικές μας συνήθειες και να αναζητήσουμε επαγγελματική βοήθεια για να αποκαταστήσουμε μια ισχυρή και υγιή σχέση με το φαγητό.
