ΑΓΧΟΣ

ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ “ΕΧΘΡΟ”
ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ

ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΑΓΧΟΣ
Στη σύγχρονη ελληνική γλώσσα, η λέξη ΑΓΧΟΣ δεν παραπέμπει ετυμολογικά σε πολλές άλλες έννοιες.
Θα χρειαστεί να καταφύγουμε στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα, όπου υπήρχε:
το ρήμα “άγχω” (πιέζω δυνατά το λαιμό, πνίγω, στραγγαλίζω)
το ρήμα “άγχομαι” (πνίγομαι, αυτοκτονώ με αγχόνη)
το ουσιαστικό “αγχόνη” (βρόγχος, σκοινί για απαγχονισμό, κρέμασμα, πνίξιμο)
Η ρίζα “αγχ” είναι πανάρχαιη, απαντάται ακόμα και στα σανσκριτικά (“anhus”) και πιθανολογώ ότι προέρχεται από τον χαρακτηριστικό ήχο που βγάζει κάποιος όταν πνίγεται.
Από τα παραπάνω γίνεται πλέον φανερό, ότι και εννοιολογικά το ΑΓΧΟΣ είναι μια πολύ σοβαρή και δυσάρεστη κατάσταση όπου κάποιος αισθάνεται σαν να πνίγεται.

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ
Βιολογικές θεωρίες: το άγχος συνδέεται με υπερδιέργεση του αυτόνομου νευρικού συστήματος Α.Ν.Σ συγκεκριμένα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και έντονη νοραδρενεργική δραστηριότητα. Η συμπαθητικοτονία προκαλεί αύξηση συγκεκριμένων σωματικών λειτουργιών ταχυκαρδία, ταχύπνοια, σύσπαση των μύων ως απάντηση σε εξωτερικό ή εσωτερικό ερέθισμα. Συγχρόνως η εμφάνιση τοθ άγχους ενεργοποίει και τον Υποθαλαμο-υποφυσιο-αδρενεργικό άξονα (ΗΡΑ axis ) που προκαλεί αύξηση της εγρήγορσης, διέγερση, εστίαση της προσοχής και διαμόρφωση της μνήμης.
Ψυχαναλυτική θεωρία: το άγχος σύμφωνα με τον Φρόιντ είναι είτε τραυματικό άγχος κατά το οποίο το εγώ κατακλύζεται από ερεθίσματα που αδυνατεί να επεξεργαστεί και να αφομοιώσει, είτε άγχος σήμα το οποίο προειδοποιεί το εγώ για την παρουσία συναισθημάτων, επιθυμιών ή ενορμήσεων οι οποίες θεωρούνται επικίνδυνες. Οι Αμυντικοί μηχανισμοί κινητοποιούνται από το άγχος σήμα για να ελέγξουν ή να μεταμφιέσουν τις επικίνδυνες ενορμήσεις και το τραυματικό άγχος ώστε να μην περάσει στο συνειδητό και προκαλέσει δυσφορία.
Γνωστική Συμπεριφορική θεωρία: θεωρεί πως το άγχος είναι μια εξαρτημένη αντίδραση σε ένα περιβαλλοντικό ερέθισμα. Η ελάττωση του δυσάρεστου αισθήματος (άγχος) δια της αποφυγής του ερεθίσματος αυτού ενισχύει αρνητικά το άγχος και έτσι το συντηρεί δημιουργώντας την γνωστική παραμόρφωση ότι οι συμπεριφορές ασφάλειας μπορούν να προστατεύσουν το άτομο από τον υποτιθέμενο κίνδυνο.

ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ
Το άγχος είναι ο τρόπος µε τον οποίο το σώµα µας προετοιµάζεται να αντιδράσει απέναντι σε απειλές και κινδύνους.
Για να το κατανοήσουμε πρέπει να γυρίσουµε στην εποχή που οι πρόγονοι µας ζούσαν στα δάση. Εξαιτίας των τότε συνθηκών, υπήρχε πάντα η απειλή να τους επιτεθούν ή να τους σκοτώσουν τα άγρια ζώα. Προφανώς, κάτω από τέτοιες συνθήκες, χρειάζονταν κάποιον τρόπο για να µπορούν να αντιδράσουν και να επιζήσουν. Έπρεπε να βρεθεί κάποιος τρόπος για να µπορούν να διαισθάνονται τον κίνδυνο και να ενεργούν µε τον καλύτερο τρόπο – είτε να σκοτώσουν το ζώο και να το χρησιµοποιήσουν για τροφή, είτε να τραπούν σε φυγή (απόδραση). Αυτό λοιπόν που χρειάζονταν ήταν το άγχος!!
Το άγχος βοηθούσε τους προγόνους µας να αντιµετωπίζουν τους κινδύνους. Προετοίµαζε το σώµα τους για “δράση”. Χωρίς αυτό, ίσως και να µην είχαν επιζήσει.
Ευτυχώς, οι κίνδυνοι που αντιµετωπίζουµε σήµερα δεν είναι ίδιοι. Υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες να βρεθούµε απέναντι σε άγρια ζώα στην καθηµερινή µας ζωή. Παρόλο όµως που δεν έχουµε τα ίδια προβλήµατα µε τους προγόνους µας, το σώµα µας δεν έχει αλλάξει από τότε. Ακόµα έχουµε τα ίδια συναισθήµατα και ακόµα βιώνουµε άγχος. Τα προβλήµατα µας µπορεί να είναι διαφορετικά, αλλά ακόµα και σήµερα είναι καλό να βιώνουµε κάποιο άγχος, ιδιαίτερα σε καινούργιες καταστάσεις.
Αυτό το δημιουργικό άγχος είναι χρήσιµο και απαραίτητο. Μπορεί να µας βοηθήσει να έχουµε την απαρραίτητη διέγερση για να ενεργήσουµε µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Για παράδειγµα, έχουµε ακούσει πολλές φορές µαθητές να έχουν άγχος λίγο πριν τις εξετάσεις, τους ηθοποιούς πριν από µια παράσταση, τους αθλητές πριν από κάποιο αγώνα, κλπ. Για όλους αυτούς, το άγχος είναι απαρραίτητο για να έχουν τη µέγιστη δυνατή απόδοση.
Το άγχος αποτελεί βασικό συστατικό της συναισθηματική μας ζωή και παίζει καθοριστικό-κεντρικό ρόλο στην σκέψη και στην δράση μας. Το άγχος επί της ουσίας είναι πρωταγωνιστικός παράγοντας στην διαμόρφωση της συμπεριφοράς μας. Αν αναλογιστούμε το παρελθόν μας θα δούμε όντως πολλές επιλογές που επηρεάστηκαν και διαμορφώθηκαν από το άγχος, συμπεριφορές και στάσεις ζωής, οι οποίες μπορούν να εξηγηθούν μέσα από το πρίσμα αυτού του συναισθήματος.
Το άγχος περιγράφει γρήγορες και αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης της πραγματικότητας. Το χρησιμοποιούμε καθημερινά για να οργανώσουμε τον εαυτό μας ώστε να αντιμετωπίζουμε όσο πιο τέλεια τα καθήκοντα που προκύπτουν. Το άγχος είναι μια ζωοποιός δύναμη δημιουργίας, που οδηγεί τους ανθρώπους ουσιαστικά στον επιθυμητό στόχο.

ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ

Επειδή τίποτε στον κόσμο δεν είναι απόλυτα κακό ή καλό έτσι και το άγχος πέρα από ό,τι περιγράψαμε έχει και μια σκοτεινή πλευρά. Τόσο έντονη μάλιστα που στη σύγχρονη εποχή η έννοια του έχει σε μεγάλο βαθμό δαιμονοποιηθεί και ταυτιστεί με την αρνητική αυτή πλευρά του, γεγονός που δυσχεραίνει και τις θεραπευτικές προσπάθειες για αντιμετώπιση της παθολογίας του.
Πότε λοιπόν το άγχος θεωρείται παθολογικό;

Η ψυχιατρική είναι μια επιστήμη που ασχολείται με την παθολογία των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς και το ερώτημα πότε ένα φυσιολογικό συναίσθημα (όπως το άγχος) αρχίζει να γίνεται παθολογικό έχει απασχολήσει τους θεωρητικούς μας δασκάλους εδώ και έναν αιώνα. Αυτό που με απλά λόγια φαίνεται να διαμορφώνει τη λεπτή γραμμή μεταξύ φυσιολογικότητας και παθολογίας είναι το υποκειμενικό αίσθημα δυσφορίας. Αυτό θα οδηγήσει το άτομο να ζητήσει βοήθεια και αυτό το αίσθημα είναι που ορίζει σε μεγάλο βαθμό και το φυσιολογικό και απαραίτητο για την επιβίωση μας συναίσθημα από τις αγχώδεις διαταραχές όπως εμείς οι «ειδικοί» της ψυχικής υγείας ομαδοποιούμε συχνά αυθαίρετα το παθολογικό και δυσφορικό άγχος.
Οι αγχώδεις διαταραχές λοιπόν δεν είναι μία μόνο πάθηση, αλλά μία ομάδα παθήσεων οι οποίες χαρακτηρίζονται από επίμονα αισθήματα υψηλού βαθμού άγχους και υπερβολικής δυσφορίας και έντασης. Ένα άτομο μπορεί να διαγνωσθεί ως πάσχον από μία αγχώδη διαταραχή εάν το επίπεδο του άγχους του είναι τόσο υψηλό ώστε να διαταράσσει σημαντικά την καθημερινή του ζωή και να μην του επιτρέπει να κάνει τα πράγματα που θέλει να κάνει.
Οι αγχώδεις διαταραχές είναι η πιό κοινή μορφή ψυχικών παθήσεων, και προσβάλλουν ένα στα 20 άτομα σε οποιαδήποτε δεδομένη χρονική στιγμή. Συχνά αρχίζουν στην πρώιμη ενήλικη ζωή, αλλά μπορεί να αρχίσουν και στην παιδική ηλικία ή αργότερα στη ζωή κάποιου ατόμου.
Οι γυναίκες είναι περισσότερο πιθανό να προσβληθούν από τις περισσότερες αγχώδεις διαταραχές απ’ ότι οι άνδρες. Η δια βίου επικράτηση στις γυναίκες είναι στο 30,5% ενώ στους άντρες στο 19,2%.
Οι αγχώδεις διαταραχές συχνά αρχίζουν απότομα, χωρίς να υπάρχει κάποιος προφανής λόγος. Γενικά συνοδεύονται από έντονα συμπτώματα κινητικά, σπλαχνικά και ψυχολογικά.
Κινητικά συμπτώματα:

• Μυϊκός τρόμος-σπασμός
• Μυαλγίες
• Ανησυχία
• Υπερκινητικότητα
• Σπλαχνικά συμπτώματα:
• Γαστρεντερικά συμπτώματα (ξηροστομία, δυσκαταποσία, γαστρική δυσφορία, μετεωρισμός, εμετός, διάρροια)
• Αναπνευστικά συμπτώματα (δύσπνοια που οδηγεί σε υπεραερισμό με δευτερογενή συνέπεια ζάλη και αιμωδίες των άκρων)
• Καρδιαγγειακά συμπτώματα (αίσθημα παλμών και αρρυθμίες)
• Ουροποιογεννητικά συμπτώματα (συχνοουρία, διαταραχές στύσης και εμμήνου ρύσης)

Ψυχολογικά συμπτώματα:

• Σύγχηση
• Παραμόρφωση της αντίληψης του χρόνου
• Εκλεκτική προσοχή στα αγχογόνα ερεθίσματα
• Ανήσυχος μηρυκασμός σκέψεων
• Αυξημένη εγρήγορση-αϋπνία
• Καταθλιπτικά συμπτώματα

Οι αγχώδεις διαταραχές επηρεάζουν το πώς ένα άτομο σκέπτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται, και εάν δεν αντιμετωπισθούν, μπορούν να προκαλέσουν μεγάλη ψυχική ένταση και να διαταράξουν σημαντικά τη ζωή του ατόμου.
ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΓΧΩΔΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που σχετίζονται μεταξύ τους όσον αφορά τις αγχώδεις διαταραχές. Τα αίτια μίας συγκεκριμένης διαταραχής διαφέρουν και δεν είναι πάντα εύκολο να διακρίνουμε μία αιτία σε κάθε περίπτωση.
Προκαλούνται, εν μέρει, με μία χημική ανισορροπία στον εγκέφαλο . Φαίνεται πως βασικό ρόλο στην παθογένεια των αγχωδών διαταραχών παίζουν οι νευροδιαβιβαστές ουσίες που ρυθμίζουν τα συναισθήματα και τις σωματικές αντιδράσεις στον εγκέφαλο με κυριότερους την σεροτονίνη και την νοραδρεναλίνη.

Κληρονομικοί παράγοντες
Είναι αποδεδειγμένο ότι η τάση να αναπτύξει κανείς κάποια αγχώδη διαταραχή υπάρχει σε κάποιες οικογένειες. Αυτό είναι παρόμοιο με την προδιάθεση σε άλλες ασθένειες όπως ο διαβήτης και οι καρδιακές παθήσεις.
Επίδραση του περιβάλλοντος
Τα άτομα μπορούν επίσης να ‘μάθουν’ να ανταποκρίνονται με αγχώδη τρόπο από τους γονείς τους ή άλλα μέλη της οικογένειας.
Ιδιοσυγκρασία
Άτομα που έχουν κάποια συγκεκριμένη ιδιοσυγκρασία μπορεί να είναι πιο επιρρεπή στις αγχώδεις διαταραχές. Τα άτομα που εύκολα διεγείρονται και αναστατώνονται και που είναι πολύ ευαίσθητα και ευκολοσυγκίνητα είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν κάποια αγχώδη διαταραχή.
Τα άτομα που σαν παιδιά ήταν ντροπαλά και συνεσταλμένα μπορεί να είναι πιο επιρρεπή στο να αναπτύξουν κάποιες αγχώδεις διαταραχές όπως η κοινωνική φοβία.
Αντίδραση εκ συνήθειας
Κάποια άτομα που έχουν εκτεθεί σε καταστάσεις, άτομα ή αντικείμενα που προκαλούν ανησυχία ή αναστάτωση μπορεί να αναπτύξουν μια αγχώδη αντίδραση. Η αντίδραση αυτή μπορεί να επανενεργοποιηθεί όταν το άτομο βρεθεί ξανά αντιμέτωπο ή σκεφθεί την κατάσταση αυτή ή το πρόσωπο ή το αντικείμενο αυτό.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΕΙΔΗ ΑΓΧΩΔΟΥΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
Υπάρχουν αρκετά διαφορετικά είδη διαταραχών άγχους:

• Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή.
• Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή χαρακτηρίζεται από υπερβολική, ανεξέλεγκτη και μη ρεαλιστική ανησυχία για καθημερινά πράγματα όπως η υγεία, η οικογένεια, οι φίλοι, τα χρήματα ή το επάγγελμα.
• Τα άτομα που πάσχουν από αυτή τη διαταραχή ανησυχούν συνέχεια και με παράλογο τρόπο για κάτι κακό που μπορεί να συμβεί σε εκείνους ή στα αγαπημένα τους πρόσωπα, και η ανησυχία αυτή συνοδεύεται από ένα αίσθημα συνεχούς φόβου.

Διαταραχή πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία.
Τα άτομα που πάσχουν από αυτή τη διαταραχή μπορούν να έχουν κρίσεις ακραίου πανικού σε καταστάσεις στις οποίες οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα αισθάνονταν φόβο. Οι κρίσεις αυτές συνοδεύονται από πολύ δυσάρεστα σωματικά συμπτώματα άγχους, όπως το αίσθημα ότι το άτομο παθαίνει καρδιακή προσβολή. Φοβούνται επίσης ότι θα τρελαθούν ή ότι η κρίση αυτή θα τους οδηγήσει στο να χάσουν εντελώς τον έλεγχό τους.
Αυτοί οι φόβοι μπορεί να οδηγήσουν κάποια άτομα στην αγοραφοβία, η οποία μπορεί να διαταράξει σημαντικά τη ζωή τους.
Αγοραφοβία.
Η αγοραφοβία δεν είναι μία συγκεκριμένη, ξεχωριστή διαταραχή, αλλά ένα συνιστών στοιχείο της αγχώδους διαταραχής που χαρακτηρίζεται από το φόβο του να βρεθεί κανείς σε κάποιο τόπο ή κατάσταση από τον/ην οποίο/α θα είναι δύσκολο ή θα έρθουν σε αμηχανία για να ξεφύγουν, ή το φόβο ότι μπορεί να μην υπάρχει βοήθεια αν την χρειαστούν.
Τα άτομα που πάσχουν από αγοραφοβία αισθάνονται συνήθως φόβο σε ένα σύμπλεγμα καταστάσεων όπως σε σουπερμάρκετ και πολυκαταστήματα, σε οποιουδήποτε είδους πολυσύχναστα μέρη, σε περιορισμένους χώρους, σε μέσα μαζικής συγκοινωνίας, σε ανελκυστήρες και σε αυτοκινητόδρομους ταχείας κυκλοφορίας.
Τα άτομα που πάσχουν από αγοραφοβία μπορεί να βρίσκουν κάποια ανακούφιση όταν βρίσκονται με κάποιο οικείο άτομο, όπως ο/η σύζυγός τους, ένας φίλος ή και κάποιο οικιακό ζώο, ή έχουν μαζί τους κάποιο οικείο αντικείμενο, όπως κάποιο φάρμακο.
Συγκεκριμένες (ειδικές) φοβίες.
Όλοι έχουμε κάποιους παράλογους φόβους, αλλά οι φοβίες είναι έντονοι φόβοι σχετικά με συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις, οι οποίοι διαταράσσουν τη ζωή του ατόμου.
Οι φόβοι αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν το φόβο για τα ύψη, το νερό, τους σκύλους, τους κλειστούς χώρους, τα φίδια ή τις αράχνες. Ένα άτομο που έχει μία συγκεκριμένη φοβία μπορεί να είναι εντάξει όταν το αντικείμενο που του προκαλεί το φόβο δεν είναι εκεί.
Όταν όμως έλθουν αντιμέτωποι με το αντικείμενο ή με την κατάσταση που τους προκαλεί το φόβο, μπορεί να αισθανθούν υπερβολικό άγχος και να έχουν μία κρίση πανικού. Τα άτομα που πάσχουν από φοβίες μπορεί να κάνουν τα πάντα για να αποφύγουν τις καταστάσεις που θα τους ανάγκαζαν να αντιμετωπίσουν το αντικείμενο ή την κατάσταση που τους φοβίζει.
Κοινωνική φοβία.
Η κοινωνική φοβία είναι ένας ισχυρός και επίμονος φόβος για τις καταστάσεις κοινωνικών συναναστροφών ή για τις καταστάσεις απόδοσης. Το άτομο φοβάται ότι οι άλλοι θα τον περιεργαστούν προσεκτικά και ότι θα τον κρίνουν αρνητικά. Η κοινωνική φοβία μπορεί να διαταράξει σημαντικά τη ζωή του ατόμου διότι τα άτομααυτά προσπαθούν να ανταπεξέλθουν με το να αποφεύγουν τις κοινωνικές συναναστροφές ή τις ανέχονται με έντονα αισθήματα άγχους.
Μπορεί να περιορίσουν το τί κάνουν μπροστά στους άλλους- ιδιαίτερα το να τρώνε, να μιλάνε, να πίνουν ή να γράφουν- ή αποφεύγουν εντελώς την επαφή με άλλους ανθρώπους.
Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
Αυτή η αγχώδης διαταραχή συνίσταται σε συνεχείς ανεπιθύμητες σκέψεις και συχνά έχει σαν αποτέλεσμα το άτομο να εκτελεί περίπλοκες τυποποιημένες, επαναληπτικές ενέργειες στην προσπάθειά του να ελέγξει ή να εκδιώξει τις επίμονες σκέψεις.
Οι ενέργειες αυτές είναι συνήθως χρονοβόρες και διαταράσσουν σημαντικά την καθημερινή τους ζωή. Για παράδειγμα, κάποια άτομα αισθάνονται την ανάγκη να πλένουν συνέχεια τα χέρια τους, να ελέγχουν ξανά και ξανά αν έχουν κλειδώσει την πόρτα ή αν έχουν κλείσει τον φούρνο, ή ακολουθούν άκαμπτους κανόνες τάξης.
Τα άτομα που πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή αισθάνονται συνήθως έντονη ντροπή και κρατάνε μυστικές αυτές τις επαναληπτικές ενέργειες, ακόμα και από την οικογένειά τους.
Μετατραυματική αγχώδης διαταραχή.
Άτομα που έχουν περάσει κάποια μείζονα τραυματική εμπειρία, όπως πόλεμο, βασανιστήρια, αυτοκινητιστικό ατύχημα, πυρκαγιά ή προσωπική βία, μπορεί να αισθάνονται τρόμο ακόμα και αν έχει περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα από τότε που συνέβη το τραυματικό γεγονός. Δεν προσβάλλονται από τη μετατραυματική αγχώδη διαταραχή (PTSD) όλοι όσοι έχουν ζήσει κάποια τραυματική εμπειρία.
Τα άτομα που πάσχουν από PTSD ‘ξαναζούνε’ συνέχεια την τραυματική εμπειρία μέσω απρόσκλητων και βασανιστικών αναμνήσεων, όπως εφιάλτες ή εικόνες από το παρελθόν(‘φλάσμπακ’). Τα ‘φλασμπακ’ συχνά προκαλούνται από αφορμές που έχουν σχέση με την τραυματική εμπειρία, και τις οποίες το άτομο προσπαθεί να αποφύγει.
Είναι επίσης χαρακτηριστικό του PTSD το άτομο να αισθάνεται ‘μουδιασμένο’ συναισθηματικά.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΑΓΧΩΔΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ
Οι αγχώδεις διαταραχές μπορούν να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά. Παρ’ όλο που η κάθε διαταραχή έχει τα δικά της συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, οι περισσότερες ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στις ψυχολογικές θεραπείες και/ή στην φαρμακευτική αγωγή.
Οι θεραπευτικές αγωγές που συνδυάζουν την ψυχολογική θεραπεία μαζί με την φαρμακευτική αγωγή έχουν συχνά τα καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Ψυχολογικές θεραπείες
Η γνωστική-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία (CBT)
Έχει σα σκοπό να αλλάξει τα πρότυπα σκέψης, συμπεριφοράς και πεποιθήσεων που μπορεί να δίνουν έναυσμα στο άγχος. Μέρος της θεραπείας μπορεί επίσης να είναι η σταδιακή έκθεση του ατόμου στις καταστάσεις εκείνες που του προκαλούν το άγχος (αποευαισθητοποίηση).
Η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία
Έχει ως στόχο την λύση των ψυχικών συγκρούσεων σε θέματα εξάρτησης, αυτονομίας και αποχωρισμού.
Φαρμακευτικές θεραπείες
Τα αντικαταθλιπτικά
Είναι η θεραπεία εκλογής για τις αγχώδεις διαταραχές, ενώ συγχρόνως αντιμετωπίζουν την συνυπάρχουσα ή υποκείμενη κατάθλιψη. Δρουν ρυθμίζοντας την ποσότητα των νευροδιαβιβαστών οι οποίοι ελέγχουν την σφοδρότητα των συναισθημάτων και επαναφέρουν την ισορροπία στο μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου όπου δημιουργούνται τα συναισθημάτα.
Τα αγχολυτικά φάρμακα
Επηρεάζουν ειδικά το σύστημα νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο μπορεί ορισμένες φορές να είναι χρήσιμα. Τα φάρμακα δεν θεραπεύουν τις αγχώδεις διαταραχές, αλλά μπορούν να κρατήσουν τα συμπτώματα υπό έλεγχο ενόσω το άτομο κάνει κάποια ψυχολογική θεραπευτική αγωγή.