Η ψυχική υγεία, αν και κεντρική στη ζωή μας, εξακολουθεί να περιβάλλεται από παρανοήσεις και προκαταλήψεις, που οδηγούν σε στιγματισμό και απομάκρυνση από την αναζήτηση βοήθειας.
Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσουμε επιγραμματικά να αναφέρουμε κάποιες από αυτές και να τις
αντιμετωπίσουμε κριτικά προσπαθώντας να βάλουμε ένα λιθαράκι στην
αποκατάσταση της αλήθειας σε ό,τι αφορά την ψυχική υγεία.
«Η ψυχική ασθένεια είναι σημάδι αδυναμίας»
Η ψυχική ασθένεια δεν έχει καμία σχέση με την αδυναμία ή την έλλειψη
θέλησης. Όπως ακριβώς οι σωματικές ασθένειες, έτσι και οι ψυχικές
διαταραχές έχουν βιολογικές, γενετικές και περιβαλλοντικές αιτίες.
Εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο αντιμετωπίζουν τέτοιες προκλήσεις και
πολλοί από αυτούς είναι δυνατοί, επιτυχημένοι και ανθεκτικοί. Η αντιμετώπιση
μιας ψυχικής ασθένειας χρειάζεται θάρρος, όχι μόνο για να αναγνωρίσει
κανείς τα συμπτώματα αλλά και για να αναζητήσει βοήθεια.
«Η κατάθλιψη είναι απλώς κακή διάθεση, θα περάσει από μόνη της»
Η κατάθλιψη δεν είναι απλώς μια «κακή διάθεση» ή μια παροδική
στεναχώρια. Πρόκειται για μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που επηρεάζει κάθε
πτυχή της ζωής του ατόμου – από τον ύπνο και την όρεξη, μέχρι την
ικανότητα για χαρά και δημιουργικότητα. Η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία
(είτε μέσω ψυχοθεραπείας, είτε φαρμακευτικής αγωγής) είναι απαραίτητες για
την ανάκαμψη.
«Οι άνθρωποι με ψυχικές διαταραχές είναι επικίνδυνοι»
Η βία συνδέεται μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις με τις ψυχικές διαταραχές. Οι
περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από ψυχικές ασθένειες είναι πολύ πιο
πιθανό να πέσουν θύματα βίας παρά να είναι επικίνδυνοι οι ίδιοι. Οι μύθοι
που προβάλλουν οι ταινίες και τα μέσα ενημέρωσης δημιουργούν μια
πλασματική εικόνα, ενισχύοντας τον φόβο και τον στιγματισμό γύρω από τους
πάσχοντες.
«Η θεραπεία δεν είναι απαραίτητη – μπορείς να το ξεπεράσεις μόνος
σου»
Πολλές ψυχικές ασθένειες, όπως η κατάθλιψη και οι αγχώδεις διαταραχές,
απαιτούν εξειδικευμένη παρέμβαση για την αποτελεσματική διαχείρισή τους.
Όπως δεν θα περιμέναμε από κάποιον με σπασμένο πόδι να περπατήσει
χωρίς γύψο, έτσι και η ψυχική υγεία χρειάζεται συχνά επαγγελματική
υποστήριξη. Η ψυχοθεραπεία και η φαρμακευτική αγωγή είναι έγκυροι τρόποι
θεραπείας, με θετικά αποτελέσματα.
«Η ψυχική ασθένεια δεν είναι τόσο σοβαρή όσο οι σωματικές ασθένειες»
Η ψυχική υγεία είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική υγεία, και πολλές
ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη και η αγχώδης διαταραχή, μπορούν
να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη ζωή και τη λειτουργικότητα ενός ατόμου.
Απαιτούν θεραπεία και προσοχή, όπως κάθε άλλη ασθένεια.
«Τα άτομα με ψυχικές διαταραχές δεν μπορούν να δουλέψουν ή να
ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.»
Πολλοί άνθρωποι με ψυχικές διαταραχές εργάζονται, έχουν οικογένεια και
συμμετέχουν πλήρως στην κοινωνία. Με τη σωστή θεραπεία και υποστήριξη,
τα περισσότερα άτομα με ψυχικές διαταραχές μπορούν να ζήσουν
φυσιολογικά και παραγωγικά.
«Η ψυχοθεραπεία είναι για τους “τρελούς”»
Η ψυχοθεραπεία δεν είναι μόνο για όσους έχουν σοβαρές ψυχικές
διαταραχές. Μπορεί να βοηθήσει οποιονδήποτε βιώνει άγχος, προβλήματα
στις σχέσεις, στρες ή δυσκολίες στη διαχείριση της καθημερινότητας. Είναι ένα
εργαλείο προσωπικής ανάπτυξης και ενδυνάμωσης που μπορεί να βελτιώσει
την ποιότητα της ζωής όλων μας.
«Τα παιδιά και οι έφηβοι δεν έχουν ψυχικά προβλήματα»
Τα ψυχικά προβλήματα δεν κάνουν διακρίσεις στην ηλικία. Στην
πραγματικότητα, τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να βιώσουν έντονο άγχος,
κατάθλιψη, ή και διαταραχές συμπεριφοράς. Η έγκαιρη αναγνώριση και
υποστήριξη είναι κρίσιμη, ώστε να αποφευχθούν σοβαρότερες συνέπειες στην
ενήλικη ζωή.
«Η ψυχική υγεία δεν αφορά τους άντρες»
Οι άντρες πλήττονται εξίσου από ψυχικές διαταραχές αλλά συχνά δεν
αναζητούν βοήθεια λόγω κοινωνικών πιέσεων και στερεοτύπων. Ο φόβος
μήπως θεωρηθούν αδύναμοι τους αποτρέπει από το να μιλήσουν ανοιχτά για
τα προβλήματά τους. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αποδεχτούμε ότι η ψυχική
υγεία δεν έχει φύλο και ότι όλοι αξίζουν υποστήριξη.
«Αν κάποιος δείχνει ευτυχισμένος, δεν μπορεί να έχει ψυχικά
προβλήματα.»
Τα ψυχικά προβλήματα δεν είναι πάντα ορατά. Πολλοί άνθρωποι μπορεί να
κρύβουν τις δυσκολίες τους πίσω από ένα χαμόγελο ή φαινομενική ευτυχία.
Είναι σημαντικό να μην βγάζουμε γρήγορα συμπεράσματα και να δείχνουμε
κατανόηση και υποστήριξη όταν κάποιος μας εμπιστεύεται τις δυσκολίες του.
«Οι ψυχικές ασθένειες δεν είναι τόσο συχνές.»
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περίπου 1 στους 4
ανθρώπους θα βιώσει κάποια μορφή ψυχικής διαταραχής στη ζωή του. Οι
ψυχικές διαταραχές είναι πολύ πιο συχνές από ό,τι πολλοί νομίζουν.
Η κατανόηση της ψυχικής υγείας απαιτεί συνεχή ενημέρωση και
ευαισθητοποίηση, ώστε να σπάσουμε τα ταμπού και τους μύθους που
εξακολουθούν να την περιβάλλουν. Το να μιλάμε για την ψυχική υγεία ανοιχτά
και χωρίς φόβο αποτελεί το πρώτο βήμα για να δημιουργήσουμε έναν κόσμο
όπου η ψυχική υποστήριξη είναι προσιτή, κατανοητή και αποδεκτή από
όλους. Με τη διάδοση της γνώσης και την αποδοχή της διαφορετικότητας
στην ψυχική υγεία, μπορούμε να συμβάλουμε στην καταπολέμηση του
στίγματος και στη δημιουργία ενός υγιέστερου και πιο ισορροπημένου
κοινωνικού περιβάλλοντος.
